Aydem Enerji CEO’muz İdris Küpeli, Fortune Türkiye’ye enerji sektörünü değerlendirdi. Grup şirketlerimizin gelecek planlarını aktardı.
Enerji sektörü hem oluşturduğu değerle hem de istihdam sayılarıyla hayatın devamlılığı için çok kritik bir sektör. Yerli ve yenilenebilir kaynaklardan üretim yapan bir şirket olarak hem kaynaklarımızın içeride kalması hem de cari açıkla mücadele anlamında önemli bir rol üstleniyoruz. Aydem Enerji elektrik üretimi, dağıtımı ve perakende alanlarında faaliyet gösteren entegre yapısıyla ülkemizdeki en büyük portföylerden birisine sahip. Aydem Enerji'nin odağında yenilenebilir üretim var. Hidroelektrik, rüzgâr, jeotermal kaynaklarından enerji üretiyor.
24 YENİLENEBİLİR ENERJİ SANTRALİ VAR
Türkiye geneline yayılan, yaş ortalaması oldukça genç 24 yenilenebilir enerji santraline sahibiz. Aydem Yenilenebilir Enerji şirketimiz, portföyünün tamamı yüzde 100 yenilenebilir enerjiden oluşan Türkiye'nin en büyük şirketi. 20 hidroelektrik, 3 rüzgâr, 1 jeotermal santralinden oluşan bir portföye sahibiz. Santrallerimiz Türkiye'nin Karadeniz, Ege, Akdeniz ve Marmara olmak üzere dört bölgesinde faaliyet gösteriyor. 1.020 MW kurulu güçle yıllık 3.925 GWh enerji üretimi sağlıyoruz. Toplamda ise 26 santralin yarısından fazlası yenilenebilir enerjiden olmak üzere yıllık üretim kapasitesi 2 bin MW'a yakın. Bu alanda pek çok ilkte imzamız var. Örneğin, Türkiye'nin ilk özel hidroelektrik enerji santralini, 1997'de Denizli'de Aydem Yenilenebilir Enerji şirketimizle kurduk. Özelleştirmeyle portföyümüze kattığımız iki hidroelektrik santralimiz haricinde tüm santrallerimizin inşaat, projelerinin geliştirilmesi ve uygulanması faaliyetlerini kendi yetkinliklerimiz ve kaynaklarımızla hayata geçirdik. Aynı zamanda, santrallerimizdeki bakım çalışmalarının büyük çoğunluğu yüksek teknolojiden yararlanarak alanında uzman bakım-onarım ekiplerimiz ile yüksek emreamadelik oranımızla gerçekleştiriyoruz.
İLK YERLİ GÜNEŞ HÜCRESİNİ ÜRETTİ
Elektrik üretimi faaliyetlerin yanında elektrik perakende şirketlerimiz Aydem Perakende ve Gediz Perakende ile Aydın, Denizli, Muğla, İzmir ve Manisa olmak üzere iki bölge, beş ilde yaklaşık 5.5 milyon müşterimize hizmet sunuyoruz. Bu illere ek olarak, perakende şirketleri tüm Türkiye'deki tüketicilere de elektrik satışı sağlayabiliyor. Elektrik dağıtım şirketleri Adm Elektrik Dağıtım ve Gdz Elektrik Dağıtım ise aynı illerde elektrik dağıtım hizmeti sunuyor. Enerjinin millileştirilmesi ve özellikle yerli teknolojilerin kullanılması ülkemiz için kritik bir gündem. Yerli sanayi zincirinin kurulması ve bu halkaların ülkemizde, yerli teknolojilerle geliştirilmesi için Parla Solar markamızla güneş panelleri üretiyoruz. Parla Solar şirketimiz aynı zamanda ülkemizin ilk yerli güneş hücresini de üreten şirket. Denizli'deki panel fabrikamızın yılda 600 bin panel ve 300 MW üretim kapasitesi bulunuyor.
ÇEVREYE DUYARLI ÜRETİM
Sürdürülebilirliği tüm boyutlarıyla faaliyetlerinin merkezine yerleştiren Aydem Enerji, bu alandaki çabalarını genişletmek ve derinleştirmek için 2020'de Birleşmiş Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesi'nin (UN Global Compact) imzacısı olmuştu. 202l'de ise sürdürülebilirlik ajandasını Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları paralelinde güncelleyerek bir adım öteye taşıdı. Aydem Yenilenebilir Enerji dağıtım ve perakende şirketleriyle dünyanın bu alandaki en büyük kurumsal inisiyatifinin katılımcısı oldu. Faaliyet gösteren santrallerimizde Sıfır Atık Belgesi, Yenilenebilir Enerji (IREC) ve Emisyon Azaltım Sertifikaları (VCS & GS) alarak çevreye duyarlı üretim modelimizle enerji üretmeye özen gösteriyoruz. Uluslararası bağımsız derecelendirme kuruluşu Moody's/Vigeo Eiris tarafından yapılan "Çevresel, Sosyal ve Yönetişim (ESG)" performans değerlendirmesinde aldığımız 65 puanla Al İleri Düzey derecesiyle Türkiye'de Elektrik Sektörünün lideri olduk ve "Gelişmekte Olan Pazarlar" sıralamasında birinci olma başarısını gösterdik.
EN BÜYÜK HALKA ARZA İMZA ATTI
2021 yılında 338 bini aşkın yatırımcıdan, beş kat talep toplayarak ulaştığımız 1.3 milyar TL'lik işlem hacmiyle, ülkemizde son üç yılda gerçekleşmiş en büyük halka arza imza attık. Gerçekleştirdiğimiz 750 milyon dolarlık yeşil tahvil ihracı, Türkiye'de ilk seferde en yüksek tutarda gerçekleştirilen tahvil ihracı olmanın yanı sıra CEEMEA (Orta & Doğu Avrupa, Ortadoğu ve Afrika) Bölgesi'nde bir yenilenebilir enerji şirketinin gerçekleştirdiği en büyük işlem olma özelliğini de taşıyor. Daha yaşanabilir bir dünya hedefiyle bugüne kadar gerçekleştirdiğimiz ve hibrit başta olmak üzere taahhüt ettiğimiz yatırımlar için seçtiğimiz finansman modeliyle de farkımızı ortaya koyduk. Hedefimiz, giderek çeşitlenen bir üretim profili ve dolayısıyla daha esnek bir iş modeli ile Türkiye'nin en büyük yenilenebilir enerji üreticisi olma başarımızı sürdürmek.
YATIRIM PLANLARI
Enerji krizinin dünyayı derinden etkilediği bugünlerde, hiç kuşkusuz yerli üretimin önemi bir kez daha öne çıkıyor. Enerji arzının sürdürülebilirliğini sağlamak üzere kendi enerjimizi üretebilmek her zamankinden daha kritik. Sahip olduğumuz kaynakları maksimum verimde kullanmalı ve ülke ekonomisine katma değere dönüştürmeliyiz. Bu kapsamda yenilenebilir yatırımlara büyük önem veriyoruz. 2022 ve 2023 yıllarında toplam kurulu güç bazında devreye alınması planlanan yatırımlarımız 358 MW. Bu yatırımın 196 MWı hibrit güneş santrallerine, kalan 162 MWı ise rüzgâr kapasite artışlarına yönelik olacak. Bu yatırımı, tamamen iç kaynaklarımız ve faaliyetler sonucu elde edeceğimiz nakit akışları yoluyla finanse edeceğiz. 2023 yılı sonuna kadar 1.020 MWlık portföyümüzün kurulu gücünü yüzde 35 artırmayı hedefliyoruz. Hibrit yatırım projelerimizin yanı sıra kapasite artışı ve yeni yatırım fırsatlarını da yakından takip ediyoruz. Verimlilik odağında da yatırımlarımızı sürdüreceğiz. Mevcut santrallerimizde verimliliğin artırılması için rehabilitasyon projelerimizi 2020 yılında başlatmıştık. 100 milyon dolarlık yatırımımızı 2023 yılında tamamlayacağız.
İki dağıtım şirketimizin yeni dönem için yıllık yatırım miktarını 3.8 milyar TL olarak belirledik. Bu meblağ önceki uygulama döneminin iki katından fazlasına tekabül etmesiyle birlikte tüm Türkiye'de görevli olan 21 elektrik dağıtım şirketinin yapacağı yatırımın da yüzde 14'üne denk geliyor. 2022 yılında Gdz Elektrik Dağıtım için 2.2 Milyar TL, Adm Elektrik Dağıtım için 1.6 Milyar TL yatırım planlıyoruz. Hizmetlerimizin sürdürülebilirliğini güvence altına alacak bu yatırımlar, ülke sanayimizin gelişmesi ve elektrik dağıtım altyapısı adına çok değerli. Dağıtım şirketlerinde 4'üncü uygulama dönemi ile beraber 2025 yılma kadar toplamda 19 Milyar TL’lik yatırım yapılmasını hedefliyoruz.
DAĞITIM ŞİRKETLERİ
Depolama sistemleri, dağıtım üretim sistemleri, yenilenebilir enerji kaynaklarının şebeke entegrasyonu gibi yöntemlerin bölgelerimizde uygulanması için gerekli hazırlıklar ve uzun vadeli planlamalar üzerinde çalışıyoruz. Gene dağıtım şirketlerimizle sektörün gelişimini desteklemek, katma değeri yüksek yeni fikirlerin önünü açmak amacıyla Adm Ar-Ge Merkezimizi açtık; Gdz G-Lab İnovasyon Merkezimizi girişimcilerle buluşturduk. Tüm şirketlerimiz için dijitalleşme önemli bir gündem. Pandemi sürecinde elektrik dağıtım ve perakende şirketlerimizde dijitalleşme süreçlerimiz daha da hızlandı; iş yapış biçimlerimiz değişti. Müşteri memnuniyetini odağımıza alarak müşteri ile yüz yüze gerçekleştirilen işlemleri online platform ve uygulamalara taşıdık. Aydem Perakende ve Gediz Perakende ile elektrik satışı dışında kurumsal çözümler adını verdiğimiz ürünlerimizin kapsamını genişlettik. Çatı GES projeleri gibi yan ürünler veya yeni kurumsal çözümlere daha fazla yatırım yapmayı hedefliyoruz.
ENERJİNİN DÖNÜŞÜMÜ
Yaşanan iklim krizi, doğal felaketler ve savaşların tetiklediği kıtlık endişesi, giderek tükenen enerji kaynakları... Hepsi, gelecek adına insanlığı düşündüren konular. Artık devletler kadar şirketlerin de bu konuda inisiyatif alması şart. Paris Anlaşması'nın da kabulüyle yenilenebilir enerji yatırımları ihtiyacının artacağını söyleyebilirim. Bugünün gerçeklerinin farkında olup enerji sistemlerinin geleceğinin sürdürülebilir kaynaklarla geliştirilmesi gerekiyor. Enerji alanında çalışan global bir düşünce kurulu olan Ember'ın analizine göre, ülkemizin rüzgâr ve güneşten elektrik üretimi, son 12 ayda 7 milyar dolarlık fosil yakıt ithalatını önledi ve enerji ithalatını düşürdü. Bu yatırımların etkisiyle eğer önümüzdeki aylarda gaz fiyatları sabit kalırsa, her ay yaklaşık 700 milyon dolar tasarruf edilebileceği hesaplanıyor. Elektrik üretiminde ithale dayalı kaynak payı 2019 yılında yüzde 38 civarında iken, 2021 yılında bu oran yüzde 50'ye yaklaştı. Şu anda ise Türkiye'nin elektrik üretiminin yarısından fazlası, yağışların geçen seneden daha iyi olmasının da etkisiyle yenilenebilir kaynaklarından elde ediliyor. Dolayısıyla enerjinin gelişim alanının yenilenebilir kaynaklar olduğu açık. Bu alanda ülkemiz de gün geçtikçe daha iyi bir performans gösteriyor. Orta vadede ise yerinde üretim ve tüketim trendinin de yükseleceğini düşünüyorum. Bu sayede sektörün hacminin de iki, üç kat genişleyeceğini öngörebiliriz. Dağıtık modellerle beraber gelecekte mikro yatırım eğilimi trendi yükselecek. Neredeyse her mahalleyi bir dağıtım bölgesi gibi konumlayan mikro enerji yatırımlarının gelişeceğini düşünüyorum. Enerji depolama alanı, şu an için endüstride en hızlı büyüyen alanlardan biri konumunda. Uzun vadede sektörün de odağında olacak. Depolama teknolojilerinin gelişmesiyle yenilenebilir kaynaklardan her an faydalanılabilir olmak verimliliği üst noktalara çıkaracak. Bu alandaki gelişmelerin sektörün tüm kurallarını baştan yazacağını; dağıtım yerine artık pillere, bu alandaki servis hizmetine odaklanacağımızı düşünüyorum.